Triệu chứng buồn ngủ mà không ngủ được là một dạng rối loạn giấc ngủ đã và đang diễn ra khá phổ biến hiện nay. Nếu tình trạng này bị kéo dài trong nhiều ngày liền sẽ làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến sức khỏe thần kinh, công việc và cả chất lượng cuộc sống. Chính vì vậy, người bệnh cần tìm hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh để từ đó có những hướng điều trị phù hợp.

Do cơ thể bị mệt mỏi hoặc quá căng thẳng

Áp lực từ công việc, áp lực từ cuộc sống hay các mối quan hệ xã hội rất dễ khiến con người bị mệt mỏi và căng thẳng. Điều này có thể làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến sức khỏe tinh thần lẫn thể chất, thậm chí có khả năng khiến não bộ tỉnh táo và gây trì hoãn giấc ngủ.

Theo các chuyên gia chuyên nghiên cứu lĩnh vực mất ngủ cho hay, các triệu chứng căng thẳng, thần kinh mệt mỏi, lo lắng, trầm cảm là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mất ngủ kinh niên. Những triệu chứng này có thể dần trở nên nghiêm trọng hơn nếu không được quan tâm và hướng điều trị tích cực.

Ngoài ra, nguyên nhân tâm lý khác cũng có thể chi phối giấc ngủ và dẫn đến tình trạng buồn ngủ nhưng không thể ngủ được, bao gồm: cáu gắt, dễ nổi nóng, giận hờn, bức xúc, đau buồn hay các chấn thương tâm lý khác.

Cơ thể quá nóng rất dễ gây bức bối, cáu giận và có thể dẫn đến tình trạng buồn ngủ nhưng không ngủ được, rối loạn giấc ngủ. Tuy nhiên, nhiệt độ của cơ thể có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường. Do vậy, nhiệt độ phòng ngủ quá nóng có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ sâu. Theo các chuyên gia, nhiệt độ phòng thích hợp để có được giấc ngủ ngon thường dao động từ 21 – 25ºC.

Ngủ đủ giấc trước khi đến lớp

Những học sinh “ngáp ngắn ngáp dài” trong lớp học thường bị thiếu ngủ vào đêm hôm trước. Việc ngủ không đủ giấc làm cho cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, đòi hỏi phải được chợp mắt để hồi phục năng lượng. Vì thế, hãy rèn luyện cho bản thân một lịch trình đi ngủ cụ thể và cố định. Ngủ đủ giấc sẽ giữ cho tinh thần của bạn luôn sảng khoái vào ngày hôm sau.

Tắm rửa giúp đánh thức các giác quan của bạn và tạo cảm giác tươi tỉnh hơn. Nước ấm sẽ làm thân nhiệt và nhịp tim tăng lên, kéo theo đó là nhịp độ tuần hoàn máu nhanh hơn. Điều này giúp cho việc chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể diễn ra hiệu quả. Nhờ đó, cơ thể và tâm trí của bạn như được đánh thức một lần nữa, giữ cho trạng thái tỉnh táo được lâu hơn.

Hay buồn ngủ là bệnh gì hoặc có thể tiềm ẩn bệnh lý gì?

Thường xuyên buồn ngủ đôi khi không phải là một dấu hiệu sức khỏe bình thường. Buồn ngủ nhiều, đặc biệt là vào ban ngày có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm về thần kinh, tim mạch, hô hấp, nội tiết… Cụ thể, các bệnh lý có thể dẫn đến cảm giác mệt mỏi, muốn ngủ nhiều gồm có:

Rối loạn giấc ngủ được xem là nguyên nhân phổ biến nhất khiến một người mệt mỏi, hay buồn ngủ. Các vấn đề liên quan đến rối loạn giấc ngủ có thể kể đến như chứng ngủ rũ, mất ngủ, khó ngủ, chứng ngưng thở khi ngủ… (1)

Rối loạn giấc ngủ khiến chất lượng giấc ngủ suy giảm, dễ gây thiếu ngủ. Lúc này, cơ thể cần ngủ nhiều hơn để bù đắp lại số giờ ngủ bị thiếu hụt, biểu hiện bằng tình trạng hay buồn ngủ kể cả ban ngày. Ngoài ra, chứng ngủ rũ, một hình thức của rối loạn giấc ngủ, cũng có thể là nguyên nhân khiến một người thường xuyên buồn ngủ.

Alzheimer và sa sút trí tuệ là nhóm bệnh lý thần kinh làm tăng nguy cơ rối loạn giấc ngủ, có thể dẫn đến tình trạng hay buồn ngủ nhiều. Ngủ ngày càng nhiều là đặc điểm chung của người mắc bệnh mất trí nhớ giai đoạn sau. Khi bệnh tiến triển, tổn thương não của người bệnh ngày càng lan rộng và họ dần trở nên yếu hơn, cảm thấy mệt mỏi khi thực hiện những công việc tương đối đơn giản như giao tiếp, ăn uống hoặc cố gắng hiểu những gì đang diễn ra xung quanh họ. Điều này có thể khiến người bệnh ngủ nhiều hơn vào ban ngày vì các triệu chứng của họ trở nên nghiêm trọng hơn.

Một số loại thuốc sử dụng để điều trị bệnh cũng có thể góp phần gây buồn ngủ, bao gồm thuốc chống loạn thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng histamine và thuốc ngủ.

Buồn ngủ là một triệu chứng thường xảy ra sau chấn thương sọ não. Những vết thương nặng hơn sẽ dẫn đến buồn ngủ nhiều hơn. Khoảng 1/4 đối tượng bị chấn thương sọ não vẫn buồn ngủ 1 năm sau chấn thương.

Tâm trạng buồn bã, cáu kỉnh kéo dài; cảm giác mất hứng thú với mọi thứ; cảm giác tuyệt vọng, vô dụng hoặc tội lỗi;… là những trạng thái tâm lý thường gặp ở người bị trầm cảm. Ngoài mặt tâm lý, trầm cảm còn “tấn công” sức khỏe thể chất của người bệnh, khiến người bệnh mệt mỏi và có thể buồn ngủ nhiều. (2)

Trầm cảm và giấc ngủ liên hệ chặt chẽ với nhau. Phần lớn những người bị trầm cảm đều gặp vấn đề về giấc ngủ. Trầm cảm và các vấn đề về giấc ngủ cũng có mối quan hệ hai chiều. Giấc ngủ kém chất lượng có thể góp phần vào sự phát triển của trầm cảm và trầm cảm khiến người bệnh khó ngủ hơn và dễ mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày hơn.

Buồn ngủ ban ngày quá mức có thể là một triệu chứng phổ biến ở những người bệnh may mắn sống sót sau đột quỵ, đặc biệt là ở trong giai đoạn hồi phục đầu tiên.

Điều này là do não cần thêm năng lượng để chữa lành những tổn thương phát sinh. Hơn nữa, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giấc ngủ thúc đẩy sự dẻo dai của hệ thần kinh sau đột quỵ.

Ngoài ra, hay buồn ngủ, thường xuyên buồn ngủ có thể là biểu hiện của các bệnh lý hay vấn đề sức khỏe khác nhau dưới đây:

Khi bị thiếu máu, cơ thể bạn có ít tế bào hồng cầu vận chuyển oxy đến nơi cần thiết hơn. Việc thiếu oxy này gây ra các triệu chứng liên quan đến thiếu máu như mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt, khát nước, đổ mồ hôi và thở nhanh. Một số trường hợp bạn cũng có thể bị thiếu máu mà không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào – đặc biệt nếu bệnh nhẹ hoặc phát triển chậm theo thời gian.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hàm lượng sắt thấp có liên quan đến nhiều vấn đề, đặc biệt là chứng rối loạn giấc ngủ. Bạn có thể bị mất ngủ do thiếu máu bởi sắt cần thiết để tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến giấc ngủ như serotonine và dopamine. Thiếu máu do thiếu sắt có thể khiến các lượng chất dẫn truyền thần kinh giảm đi và gây mất ngủ. Tuy nhiên, do thiếu máu gây mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng nên nhiều người cũng cảm thấy muốn ngủ nhiều hơn dù không thể ngủ được, chất lượng giấc ngủ kém. (3)

Mệt mỏi, suy nhược và mất ngủ là những triệu chứng phổ biến ở người bệnh mắc các bệnh tự miễn, chẳng hạn như bệnh lupus ban đỏ hệ thống, bệnh đa xơ cứng, bệnh tiểu đường loại 1, bệnh celiac, hội chứng mệt mỏi mãn tính và viêm khớp dạng thấp,… Đây cũng được xem là các triệu chứng vô cùng khó chịu vì người bệnh luôn cảm thấy kém tỉnh táo, không đủ năng lượng cho bất kỳ hoạt động nào.

Bệnh ung thư ảnh hưởng đến thể chất và lượng hormone của cơ thể người bệnh, gây nên tình trạng hay buồn ngủ nhiều, mệt mỏi, thiếu năng lượng. Tình trạng buồn ngủ nhiều ở người bị ung thư có thể tùy vào loại ung thư, thể trạng người bệnh, giai đoạn ung thư hay phương pháp điều trị ung thư. Những người mắc bệnh ung thư giai đoạn muộn có nhiều khả năng bị mệt mỏi buồn ngủ hơn những người mắc bệnh ung thư giai đoạn sớm.

Hội chứng mệt mỏi mãn tính là tình trạng một người cảm thấy mệt mỏi dai dẳng kéo dài hơn sáu tháng và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Triệu chứng chính của hội chứng mệt mỏi mãn tính là kiệt sức quá mức nên người bệnh dễ cảm thấy buồn ngủ, khó chịu sau gắng sức, gặp các vấn đề về tập trung hoặc trí nhớ, nhức đầu hoặc đau cơ, đau họng,…